Sahi, eskinin sınırı neresi? Eski derken “anlam” mı kastettiğimiz, zaman mı? Bir çok kuşaktan ve farklı insanlardan duyduğum cümlelerin özü şu: daha sabırlıydık o zamanlar, daha manalıydı herşey, herkes daha manidar, daha bir düşünceli idi. İlginç olan şu ki; kuşaklar, dönemler, çağlar değişiyor. “Eskiye özlem” değişmiyor. Her kuşağın ve dönemin kendi “ruhu”var. Buna rağmen nasıl oluyor da hala her kuşak bir sonrakine “ah bizim gençlik yıllarımız” diyebiliyor. “Var mı sizde o heyecan?” 1950 doğumlular 1970 doğumlulara söylerken, şimdi 1970 doğumlular 1990 doğumlulara söylüyor. Yani, 90’larda doğanlarda mı aynı şeyi söyleyecek bir gün? Bu böyle sürüp gidecek mi? İnsan soramadan edemiyor, nereye kadar? Teknoloji ilerlerken ya da bir çok gelişme olurken hayatlarımızda, yitip giden bir şeyler mi var acaba?

Bizim büyüdüğümüz yıllara bakıyorum, biz bizden öncekilere göre daha hazıra konmuştuk. Onlar zor elde edenlerdi. Tırmalayarak gelenlerdi. Büyüdüğüm “önceki kuşak” hikayelerine bakıyorum, onlardan öncekiler daha da zor koşullarda yaşamışlardı. Zor elde edilen kıymetlidir ya, belki de meselenin özü budur. Biz ev telefonları ile büyüdük. Birini rastgele arayıp, kim çıkarsa onunla konuşma hikayeleri tanıdıktı bize. Bin takla atılırdı bir dönem jetonlu telefonla konuşmak için. Bir önceki kuşak ise; telefonda neymiş, yolda karşılaştın mı randevulaşırsın, saatlerce beklersin, gelmiyor diye gitmezsin, bilirsin “gelir” diye anlatırlar hikayelerini. Saatlerce beklemenin normal olduğu günlerden şimdi whatsapp mesaj programında yazmaya bile tahammül edilemeyen bir zamana geldik. Dakikalara tahammülü yok bir çok insanın, sesli mesaj özelliği eklenmiş bu yüzden. Tabiki zamanın bir ruhu var. Dur diyemeyiz hayatımızdaki gelişmelere, dememeliyiz de. Adaptasyonda muazzam bir yetkinlik sayılıyor üstelik, uyuyoruz dur durak dinlemeden değişimlere…

Yine de zaman değişse de, bazı değerler ve insanın özü değişmiyor. İnsan aynı işte. Hüznü de, sevinci de, değerleri bir yerde aynı, dönem fark etmeksizin üstelik. Ana baba kardeş sevgisi, başarma isteği, geçim derdi, dost kazığı, bebek sevinci, aşklar, dertler. Ne değişti ki? Teknolojik gelişmeler ve zorunlu deformasyonlar dışında ne değişti? Tam da bu yüzden değil mi temel değerlerin kaybolmasına duyulan endişe ve geçmişe özlem aslında? Ben değişimlerin hepsini içselleştirdiğimize inanmıyorum. Sürükleniyoruz bazen. Bundandır artan ruhsal bunalımlar, rahatsızlıklar. Zamanın ruhuna uyalım derken, ruhlarımızı geride bırakabiliyoruz. Kültürel öğeler, değerler, bizi biz yapan her ne varsa gelecek kuşaklara aktarmak gerek. Ben yapmazsam, sen yapmazsan, o yapmazsa, kim yapacak? Zaman her daim iyi şeyler mi getirir, yoksa bir şeyleri de götürüyor mu bizden, bilinmez. Bunu da yine zaman gösterecek…